- شعار نوار اکشن
کوه های فاروق
باسلام و درود خدمت تمامی نیک اندیشان و ایران دوستان بزرگواری که به آنچه می‌شنوند و می‌بینند به دیده‌ی اندیشه و خرد نگریسته و حریم انصاف و حقیقت را در گفتار، رفتار و پندار خویش پاس می‌دارند.
چندی پیش متنی در پاسخ به شایعات پخش شده پیرامون وجود معبد و گنجینه‌ای در دل کوه‌های فاروق، در شبکه های اجتماعی انتشار یافت که نگارنده آن با هدف تکذیب شایعات و به‌زعم خود روشنگری تاریخی، تفکر خود را در مورد روستای کهن فاروق از حد دیده‌ها و شنیده‌های خود در شبکه‌های اجتماعی فراتر نبرده و به استناد چند متن ساده که از اندیشه‌ی عوام جامعه برخواسته، تاریخ و اهمیت یک مکان تاریخی که از آن به‌عنوان دروازه شهر باستانی استخر یاد می‌شده است را زیر سؤال برده است. البته مسلم است که تلاش هر فرد در راستای روشنگری اگر برمبنای انصاف باشد قابل ستایش است اما اگر به بهانه‌ی روشنگری حقی را از مردمی ضایع کند و حقایقی را نادیده انگارد حقیقتاً سزاوار نکوهش و سرزنش است.
در متن مذکور چندین بار فاروق، روستایی بی‌اهمیت و دورافتاده خطاب شده است که در پاسخ به این نابخردی به‌صورت خلاصه و بعضاً تیتروار به مستندات اهمیت این روستا در دوره‌های مختلف تاریخی اشاره می‌نمایم و امیدوارم که تمامی خوانندگان این متن، به این قضیه منصفانه و اندیشمندانه بنگرند.
برخی از توصیفات فاروق در کتب کهن تاریخی
کتاب نزهه القلوب نوشته حمدالله مستوفی: «کمین و فاروق دو شهر است و توابع بسیار دارد و هوای معتدل و آب روان و غله و میوه بسیار بود و در آن حدود نخجیر بسیار است.»
کتاب تاریخی معجم‌البلدان: «فاروق از قریه‌های استخر فارس است، جماعتی اهل علم و فضل به آن‌ها نسبت داده می‌شود.»
کتاب فارسنامه ابن بلخی: «فاروق … شهرکی است و دیه‌های بزرگ و نواحی و هوای آن سرد است، معتدل، و آب‌های روان خوش دارد و میوه‌ها باشد از هر نوعی و نخجیرگاه است و همه آبادان است و به حومه آن جامع و منبر است.»
کتاب ویرانه‌های شهر باستانی استخر نوشته علی سامی به نقل از فارسنامه ناصری: «وسعت درازا و پهنای شهر استخر در فارس مشهور است که یک دروازه آن «جلودر» است و دیگری «جلوگیر» و دروازۀ دیگر «تنگ فاروق» و دیگرش در ملتقای رودخانه پروآب و رودخانه رامجرد که اکنون مشهور به «پل خان» است، بود.»
برخی از افزون بر آنچه کتب تاریخی درمورد فاروق نگاشته‌اند و بنده به‌خاطر در دست نداشتن مستندات، از درج کتب بسیار دیگر پیرامون فاروق که قبلاً مطالعه نموده‌ام معذورم، فاروق آثار باستانی و تاریخی گران‌بهایی دارد که از آن میان تپه‌ی قلعه فاروق با توضیحاتی برگرفته از کتاب «فاروق، شهری از ولایت استخر فارس» نوشته دکتر رضا زارع توصیف گردیده و مابقی به‌صورت تیتروار در این متن درج گردیده است.
- متن کتاب مذکور درمورد تپه قلعه فاروق: «این تپه مربوط به دوران پیش ازتاریخ ایران باستان است که در دوران باستان نیز رونق داشته و روستایی آباد به شمار می‌رفته است. این اثر تاریخی در تاریخ ۲۲ مردادماه سال ۱۳۸۴ ه.ش با شمارۀ ثبت ۱۳۳۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تپه قلعه فاروق به لحاظ باستانشناسی از اهمیت بالایی برخوردار است. سفال‌های مشهور به جری به‌عنوان کهن‌ترین نمونه به‌دست‌آمده در دشت مرودشت در محوطه باستانی تپه سبز فاروق به‌وفور یافت می‌شود که این مسئله ارزش و اعتبار این تپه را چند برابر می‌کند.»
- غار پیش از تاریخ فاروق: در این غار نیز آثاری یافت شده است که تاریخ آن را به دوران نوسنگی بازمی‌گرداند
- آتشدان باغ‌بدره با شماره ثبت ملی ۱۴۷۷۰
- استودان‌های پوزه پیرزن با شماره ثبت ملی ۱۳۳۲۲
- استودان‌های افتاده فاروق
- حمام دوران صفویه
- بافت قدیم فاروق
- قنات‌های ۱۸ رشته‌ای چندهزارساله
- کتیبه‌های درج شده بر دل تنگه فاروق
- تنگه فاروق و تنگه بازار به‌عنوان راه‌های قدیمی عبور کاروان‌ها
- کتیبه درج شده در کاخ تچر تخت‌جمشید نوشته عمادالدوله ابوکالیجار درمورد فتح فاروق
تمامی این آثار و آثار دیگری که ذکر آن‌ها از حوصله این متن خارج است و می‌توان با مراجعه به کتاب گرانقدر دکتر رضا زارع موسوم به «فاروق، شهری از ولایت استخر فارس» که اکنون پیش‌درآمدی بر آن نگاشته شده است به بسیاری دیگر از این مستندات پی برد، همه و همه گویای اهمیت این روستا در اعصار گذشته بوده است و اگر بخواهیم اهمیت و جایگاه این مکان با ارزش را در زمان حال بدانیم می‌توان به این نکته اشاره کرد که این روستا دومین روستای پرجمعیت شهرستان مرودشت بوده و به‌خاطر وجود بیش از هزار هکتار باغات انار به بهشت انار فارس معروف گردیده است و همچنین به‌دلیل زیبایی‌های و ویژگی‌های منحصر به‌فردش نظیر داشتن طولانی‌ترین کوچه‌باغ‌های استان به‌عنوان روستای هدف گردشگری شناخته شده و جشنواره مردمی انار و گردشگری فاروق که در سطح ملی با برنامه‌های متعدد در این روستای تاریخی و توریستی برگزار گردید جلوه‌هایی از توانمندی‌ها و قابلیت‌های بسیار زیاد این روستا را به مردم استان، کشور و جهان شناساند.
امید است که پس از مطالعه این متن، جایگاه این مکان تاریخی در اعصار مختلف تاریخ برای خوانندگان روشن‌تر گردد و اذهان مبارک عموم به نور اندیشه و خرد راستین منور گردد.
سپاس از همه دوستان
محمد صادق زارع (روابط عمومی مؤسسه مرودشت‌شناسی و مرکز فاروق‌شناسی)
